Makke yn Fryslân
Het is in aanvang robuust staal uit Italië. Bij stalinrichter Spinder Dairy Housing Concepts in Drachten maken ze er producten van die goed zijn voor boer en koe. De meeste gaan weer over de grens.
De Friese voorsprong in de melkveehouderij betaalt zich uit voor Spinder Dairy Housing Concepts. De Drachtster stalinrichter weet boeren in het buitenland snel te overtuigen. Zoals melkveehouders in Fryslân een toppositie hebben bereikt, zo willen zij dat ook. Directeur Jehannes Bottema heeft een simpele verklaring: "Wy hawwe as agraryske sektor in goede namme."
Opgeteld ligt er zo'n 80 kilometer aan zwarte buizen in de hallen. Het is de voorraad aan staal waarmee Spinder Dairy Housing Concepts zich voor de komende maanden heeft verzekerd van een doorlopende productie van stalrinrichting voor de moderne melkveehouderij. Het gaat onder andere om voerhekken en ligboxen. Maar ook opsluithekken, mestschuiven en drinkbakken.
De lasersnijmachines maken het staal precies op maat, het rode oog snijdt zelfs ingewikkelde vormen met gemak. In een ander deel van de immense hal buigt een robot de buizen in de gewenste vorm. Al zouden er tientallen rare bochten in moeten, het lukt. Het vuur van de lasrobots laat de series stalen onderdelen aaneen smelten en verder zijn er enkele lassers in hun cabines bezig met bijzondere constructies.
Sels dwaan", is de garantie dat de hoogste kwaliteit kan worden geleverd.
Er is volop bedrijvigheid in de gloednieuwe hallen. Verderop stansen enkele werknemers onderdelen uit het staal. De al oudere machines vallen op in het moderne machinepark, maar "sels dwaan" is de garantie dat de hoogste kwaliteit kan worden geleverd. "Wy binne thús yn stiel en leverje sa it bêste oan de boer", zegt Bottema.
Voorraad is belangrijk voor de stalinrichter. Het is de kracht van het bedrijf. "Sa kinne wy sawol snel oan boeren leverje en sels hiel effisjint produsearje. Der is net in stâl gelyk, mar der sitte wol in protte standaard komponinten yn. Dy ha wy allegear lizzen."
In de aparte assemblagehal worden de gegalvaniseerde onderdelen in een aanhoudende stroom gemonteerd en daarna ligt de complete stalinrichting voor het grijpen in de magazijnhal, klaar voor transport naar boeren in binnen- en buitenland.
Over de grensSpinder Dairy Housing Concepts is inmiddels een gevestigde naam in de agrarische wereld. Het bedrijf is in bijna een halve eeuw groot geworden dankzij de investeringsdrang van de Nederlandse melkveehouderij. De ruimte voor expansie ligt in het buitenland. De pijlen zijn gericht op de omringende landen. Zo'n 55 procent van de omzet komt al van over de grens. Dat zal alleen maar meer worden, is de verwachting.
De melkveehouderij in België maakt een grote moderniseringsinslag waar Spinder volop van profiteert. "De Belgyske boeren dogge wat de boeren yn eigen lân al dien hawwe by it stopsetten van de molkkwotering. Der wurde rûnom grutte stalllen boud", zegt Bottema. "Yn it easten van Dútslân sjochst de boeren op'e nij ynvestearjen yn skaalfergrutting."
Om de groeiambities waar te kunnen maken, heeft de stalinrichter 12,5 miljoen euro geïnvesteerd in een nieuw bedrijfscomplex op het bedrijventerrein A-zeven in Drachten. De vijftig werknemers van Spinder Dairy Housing Concepts hebben in de pas gerealiseerde nieuwbouw in Drachten alle ruimte om veilig te kunnen werken. Afstand houden is makkelijk in het bijna twee hectare grote complex. "Dat is no al hielendal in foardiel", zegt Bottema. Er is in totaal een lap grond van zes hectare beschikbaar, genoeG om in de toekomst uit te kunnen breiden. Voorlopig is het bloemenweide.
Al veel langer is er gebroed op deze nieuwbouw. De aan- en afvoer met zware vrachtwagens in de dorpskom van Harkema werd te belastend. Bovendien was het werk verdeeld over twee aparte bedrijfscomplexen. Uiteindelijk is de knoop doorgehakt. In de zomer van 2019 is de verhuizing begonnen. Het laatste onderdeel is dit voorjaar afgerond. Alles zit nu op een prominente plek op het bedrijventerrein aan de autosnelweg A7. "Wy wurde no sjoen", constateert de directeur.
De verbondenheid met Harkema is groot geweest. Het bedrijf is goed voor vijftig arbeidsplaatsen en daarmee lang een grote werkgever in Harkema. Maar hier past enige nuance, vindt Bottema. Het zijn mensen uit de wijde regio die bij Spinder aan het werk zijn, slechts een handvol komt uit het dorp zelf. Ook Drachten mag zich niet rijk rekenen: "Us wurknimmers komme fan it plattelân."
Tjip Spinder begon er in 1973 met de productie en verkoop van stalinrichting voor de melkveehouderij. Toen een halve eeuw geleden de Friese melkveehouders massal de grupstal inruilden voor een moderne ligboxenstal, was het Spinder die in Harkema de 'boumantsjes' uit de regio te hulp schoot met stalinrichting van verzinkt staal. Sinds 1995 is het overigens geen familiebedrijf meer, maar de naam Spinder blijft aan de stalinrichter verbonden.
Voor Jehannes Bottema uit Opeinde is het verhaal met Spinder pas begonnen in 2016. Al langer is hij bekend met de melkveehouderij en de zuivel, als manager bij de Zweedse machinefabrikant DeLaval, en vloog hij bijna iedere week naar Stockholm op en neer. Het laten groeien en bloeien van het oer-Friese bedrijf Spinder was voor hem dadelijk een uitdaging. Stapsgewijs verwerft hij sindsdien het eigendom van het bedrijf.
Bij innovatie zijn het soms toevalstreffers. Zo heeft een kop koffie eerder een verbinding opgeleverd met beddenfabrikant Avek in Surhuisterveen. Schuimrestanten worden opnieuw verwerkt en daaruit wordt de binnenste kern van rubberen stalmatten gemaakt, zodat de koeien heerlijk zacht in de stallen kunnen liggen. "Ek in ko wol goed lizze, dêr soargje wy foar."
As de boer goed op syn kij past, passe de kij goed op de boer.
Bij Spinder denken ze vaker in termen van bedden. Voor koeien levert de stalinrichter bijvoorbeeld ook watermatrassen. Het zijn dikke rubberen matten met holtes die worden gevuld met zo'n 75 liter water, waarop de koeien comfortabel kunnen rusten. Aan alles is gedacht. Zo is het voorste deel, waar de koe op haar knieën gaat, extra stevig gemaakt. "Wy tinke der goed oer nei, wat goed is foar de ko en foar de boer."
Het waterbed voor koeien lijkt een investering in luxe en comfort, maar het is er ook eentje in rendement. Een melkveehouder heeft alle belang bij goede omstandigheden voor zijn vee, beklemtoont Bottema. Die wil maar één ding, een zo lang mogelijk leven voor een goed producerende koe. Gemiddeld houdt een koe het vijf jaar vol op een melkveebedrijf. Met een extra jaar verbetert de veehouder in belangrijke mate zijn rendement. "As de boer goed op syn kij past, dan passe de kij goed op de boer."
Verschillende innovatieve producten uit de stal van Spinder Dairy Housing Concepts zijn internationaal onderscheiden. Bottema wijst op de zogeheten Cuddle Box, een in samenspraak met veeartsen ontworpen stalbox waar een koe samen kan zijn met haar pasgeboren kalf. "Goed foar it wolwêzen van ko en keal." Prijswinnend in al zijn eenvoud en functionaliteit op de vakbeurs EuroTier in Hannover, te midden van tientallen andere innovaties met elektronica in de veeteelt.
Bottema toont maar wat graag de noviteiten van zijn bedrijf. "Wy ha neat te ferbergjen, it is sa transparant as wat." Groepen boeren en studenten, bezoekers uit binnen- en buitenland zijn er welkom. Er is voor de gezelschappen een showroom ingericht en een audioruimte. "Wy litte it bedriuw en ús produkten graach sjen."
Met de finaleplek voor de verkiezing van Friese Onderneming van het jaar 2020 is Spinder Dairy Housing Concepts opnieuw in het spotlicht gekomen. De jury is diep in de boeken gedoken en heeft grondig naar de bedrijfsvoering gekeken. Bottema hoopt tijdens de uitgestelde finale op 22 september winnaar te worden. Het is voor hem, naast de snelle groei naar een omzet van 15 miljoen euro, de snelle expansie in het buitenland en het nieuwe pand, als een kers op de taart.
Download hier het hele artikel
